Tablica pamiątkowa, ul. Cienista 16, Warszawa-Włochy

Ogrom cierpień, których naród polski doznał od okupanta podczas II wojny światowej, powiększyły zbrodnie dokonywane przez NKWD. Prawda o tamtych czasach po latach wielkiego milczenia ujawnia mechanizmy funkcjonowania sowieckich organów bezpieczeństwa na terenie Polski. Działalność ta w sposób szczególny dotknęła Włoch. W budynkach przy ul. Cienistej 14 i 16 mieściła się siedziba NKWD. Budynki te zostały zajęte w dniu wkroczenia wojsk sowieckich, 17 stycznia 1945 roku. W domu pod nr 14 rezydował szef sowieckich organów bezpieczeństwa na terenie ziem polskich, generał-pułkownik Iwan Aleksandrowicz Sierow vel Iwanow, natomiast w domu nr 16 mieściło się więzienie. Od 18 stycznia 1945 roku do kwietnia 1945 roku, w piwnicach budynku więziono ok. 2000 osób. Wśród nich byli żołnierze Armii Krajowej, przywódcy Podziemnego Państwa Polskiego oraz ludność cywilna z Włoch, Ursusa, Piastowa, Pruszkowa, Ożarowa, Piaseczna i okolic. Stąd po kilkudniowym pobycie wywożono zatrzymanych do łagrów i więzień na terenie ZSRR. Więzienie przy ul. Cienistej 16 było więc miejscem przesłuchań oraz pierwszym etapem zsyłki do Związku Radzieckiego. Dokonywano tu również egzekucji. 25 stycznia 1945 roku rozstrzelano ppor. Włodzimierza Merwińskiego, oficera wywiadu AK z 4 kompanii obwodu „Obroża”. Budynki przy ul. Cienistej 14 i 16 były miejscem, z którego kierowano całą deportacją żołnierzy Armii Krajowej i ludności cywilnej z Warszawy i okolic.

Tu w połowie marca 1945 roku więziony był szef Kedywu KG, AK gen. August Emil Fieldorf, „NiL”, którego wkrótce wywieziono na Ural. Gen. Fiedorof wrócił do kraju 26 października 1947 roku. Aresztowany w 1950 roku został przez Sąd uznany za zdrajcę i stracony 24 lutego 1953 roku. Do więzienia przy ul. Cienistej 27 marca 1945 roku zostali przewiezieni ostatni dowódca Armii Krajowej gen. brygady Leopold Okulicki, „Niedźwiadek”, Delegat Rządu na Kraj wicepremier Jan Stanisław Jankowski oraz przewodniczący Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak. Następnego dnia przywieziono tam pozostałych 13 przywódców Podziemnego Państwa Polskiego. 29 marca 1945 roku deportowano ich stąd do więzienia na Łubiance w Moskwie i sądzono w tzw. procesie szesnastu.

Staraniem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej przy współudziale Dzielnicowego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa na Ochocie 8 maja 1993 roku przy ul. Cienistej 16 odbyła się uroczystość odsłonięcia i poświęcenia tablicy upamiętniającej martyrologię polskich żołnierzy więzionych i torturowanych w 1945 roku przez NKWD. Tablicę odrestaurowano i uporządkowano jej otoczenie w roku 2001 roku.